Σαν σήμερα, η Αυτόνομη Χιμάρα, με την εξέγερση του 1910, απελευθερώθηκε οριστικά από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στην Χιμάρα, σύμφωνα με τη διαίρεση των διοικήσεων που έκαναν οι Ασιάτες κατακτητές, περιλαμβάνονταν τα χωριά της Νότιας Τοσκάνης, από την Ηγουμενίτσα και την Αυλώνα μέχρι το Τεπελένι (παρατίθεται από τον Moikom Zeqo).
Ο Σουλτάνος Οσμάνλλη, βλέποντας ότι δεν μπορούσε να τα βάλει με την Χιμάρα, αναγκάστηκε να υποχωρήσει και να της παραχωρήσει την Αυτονομία, με γραπτή συμφωνία, κατόπιν πίεσης που δέχτηκε από τους Χιμαριώτες, σε χάλκινο πιάτο και όχι στα χαρτιά!
Κατά τους αιώνες της Αυτονομίας ήταν, de facto, ένα «κράτος εν κράτει». Ακόμα και οι επίσημοι εκπρόσωποι της Τουρκίας έπρεπε να έχουν την έγκριση των Χιμαριωτών, για να πάρουν το δρόμο για την Χιμάρα. Όμως μέσα στο Κάστρο δεν τους επιτρεπόταν η είσοδος. Οι Χειμαριώτες έβλεπαν την παρουσία των Οθωμανών αντιπροσώπων με πλήρη περιφρόνηση.
Είχαν το καταφύγιό τους έξω από τα τείχη του Κάστρου και, για όλα, απευθύνονταν σε ένα μόνο πρόσωπο, που είχε οριστεί από την τοπική Γεροντία, που ήταν ο Ανδρέας Δήμος, ο οποίος δολοφονήθηκε στην σφαγή της Άνοιξης του 1946, όταν οι Χιμαριώτες, έλεγαν προς την κομμουνιστική δικτατορία: «ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ! ΔΕΝ ΣΑΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΕΔΩ!»
Χιμάρα μου, είσαι δάδα Δικαιοσύνης, παράδειγμα πολιτισμού, παράδειγμα σεβασμού στο Σύνταγμα και την νομιμότητα! Δεν κουβαλάς παράδες στην τσέπη σου, δεν δολοφονείς, δεν κλέβεις. Είσαι παράδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης με όλους τους πολίτες της φτωχής Αλβανίας. Ζούμε στην ίδια γη, γεννιόμαστε και μας θάβουν στην ίδια γη και κάτω από τον ίδιο ουρανό. Η μόνη σου «ατυχία» είναι η αγάπη σου για ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ και ΑΔΕΛΦΟΣΥΝΗ.
ΖΗΤΩ Η ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ!
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΑΡΧΑΙΟΥ ΧΙΜΑΡΙΩΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
Σουλεϊμάν, εσύ μεγάλε σουλτάνε,
Τι στο καλό κάνεις εδώ σε αυτήν την άκρη;
Σαν αρκούδα στην φωτιά κάηκες,
Κατάντησες σαν ακέφαλος τράγος.
Αν πάρουν τα μυαλά σου αέρα
Δοκιμάστε το άλλη μια φορά, –
Ευνουχισμένη κατσίκα, χωρίς πόδια,
Δεν θα γυρίσεις ζωντανός πίσω στην Κωνσταντινούπολη
Κείμενο: Ευρυβιάδης Γκόρος, Ιατρός – συνταξιούχος