Η Έξοδος του Άρεως στην Ναυμαχία της Σφακτηρίας

Η Ηρωϊκή Έξοδος

Με αυτά τα λόγια μας περιγράφει ο Στρατηγός Μακρυγιάννης τις στιγμές της παράτολμης και ηρωικής εξόδου του θρυλικού Μπρικίου «ΑΡΗΣ», καθώς παρακολουθούσε από το φρούριο του Νιόκαστρου.

Ο Ιμπραήμ με 5.000 Τουρκοαιγυπτίους και βαριά πυρομαχικά αποβιβάζεται στην Μεθώνη και ετοιμάζει μεγάλο ντισμπάργκο για να καταλάβει την Σφακτηρία, αυτή την νησίδα στην είσοδο του Ναυαρίνο, Αντίκρυ απ’αυτήν, 60 περίπου πολεμικά πλοία περιμένουν να σκορπίσουν τον θάνατο.

Ο Αναστάσιος Τσαμαδός από την Ύδρα, πλοίαρχος του «ΑΡΗ» κατευθυνόμενος για την Πάτρα αλλάζει ρότα καθώς αποφασίζει να ενισχύσει την Σφακτηρία με όση δύναμη έχει πάνω στο μπρίκι.

Μέσα στο Ναυαρίνο βρίσκονται ακόμα επτά ελληνικά πλοία.

Ο Αναστάσιος Τσαμαδός με δύναμη διακοσίων ανδρών από το σύνολο των πλοίων αποβιβάζεται στην Σφακτηρία. Πεντακόσιες περίπου ελληνικές ψυχές ετοιμάζονται να υπερασπιστούν μέχρι θανάτου την νησίδα και αρκετοί φιλέλληνες όπως ο Σανταρόζα.

26 Απριλίου 1825, Σφακτηρία

Οι ανίεροι του Μπραΐμη σφυροκοπούν με τα κανόνια τους την Σφακτηρία, ενώ ταυτόχρονα τρεις χιλιάδες τουρκοαιγύπτιοι κάνουν ντισμπάργκο και ακολουθούν ομηρικές μάχες.

Τσαμαδός, Αναγνωσταράς, Σαχίνης και Σανταρόζα αφήνουν τα λείψανά τους στα χώματα της Σφακτηρίας για να βρουν ένδοξο θάνατο μαζί με τετρακόσια ακόμα παλληκάρια.

Όσοι μένουν ζωντανοί προσπαθούν κολυμπώντας ή με βάρκες να επιβιβασθούν στα καράβια και να φύγουν από το Ναυαρίνο.
Επτά πλοία αναχωρούν εγκαίρως πριν οι καπεταναίοι του Ιμπραήμ κλείσουν κάθε θαλάσσια δίεξοδο.

Μα μέσα ένα ακόμα καράβι πλέει μοναχό του.
Αποκλεισμένο μέσα στο Ναυαρίνο. Ο «ΑΡΗΣ» καρτερά για τον Καπετάνιο του, τον Αναστάσιο Τσαμαδό.
Με πλοιάρια φθάνουν οι τελευταίοι από την Σφακτηρία.
Είναι ο Σαχτούρης και ο Βότσης και λίγοι ακόμα Έλληνες.

Ο δικός του Καπετάνιος δεν ήρθε ποτέ…

Ο Βότσης ανεβαίνει στο τιμόνι και οι τελευταίοι υπερπασπιστές παίρνουν την διαταγή:

-Ανεβάστε την Παναγιά πάνω στο κατάστρωμα!

Ένας – ένας προσκυνούν την Υπέρμαχο Στρατηγό και της τάζουν μάλαμα κι ασήμια στο εικόνισμά της αν τα καταφέρουν κι ετοιμάζονται για την μεγάλη Έξοδο.

Τα πανιά του «ΑΡΗ» φουσκώνουν από τον αγριεμένο αγέρα, τα λιγοστά του κανόνια έτοιμα να ξεράσουν φωτιά πάνω στους αραπάδες του Μπραήμ και η περήφανη Σημαία του Τσαμαδού κυματίζει αγέρωχα -με θράσος θαρρείς- πάνω στον μισοτσακισμένο ιστό.

Ο «ΑΡΗΣ» κινείται προς το μέσον της εισόδου του Ναυαρίνου και με επιδέξιους ελιγμούς και ταυτόχρονα πυρά βγάζει εκτός μάχης δυο φρεγάτες που τολμούν να τον εμβολίσουν.

Ο ορίζοντας όμως έχει γιομίσει από εχθρικά μπαϊράκια και κατάρτια που του κλείνουν τον διάπλου. Πέντε από δαύτα ανοίγουν τα κανόνια τους πάνω του. Οι Έλληνες ναυμάχοι με πίστη και ψυχή τινάζουν το ένα στον αέρα, ενώ τα υπόλοιπα υποχωρούν με τεράστιες ζημιές.

Δυο ατελείωτες ώρες έχουν περάσει και ο «ΑΡΗΣ» αδιάκοπα γλιστρά στα ελληνικά νερά σαν δελφίνι και αποφεύγει τα εχθρικά πυρά.
Ο Βότσης αποφασίζει να πεθάνει μαζί με το πλήρωμα και το πλοίο, παίρνοντας στο βυθό μαζί του και τα δύο εχθρικά πλοία. Με φωνή αντρίκια, σταθερή, και βροντερή προστάζει:

-Φωτιά. Φωτιά, στην μπαρουταποθήκη!

Προστάζει στο πλήρωμα να το φωνάξουν και στα τουρκικά.
Οι Αιγύπτιοι στις δύο φρεγάτες το ακούν και ξαφνικά τους κυριεύει πανικός. Θα ανατιναχτούν και αυτοί μαζί και τελικά τα δύο αιγυπτιακά υποχωρούν με αρκετές ζημιές.

Πενήντα επτά πολεμικά πλοία ζουν τον εφιάλτη τους.
Ο Βότσης με τους ναύτες του θερίζει κάθε αγαρηνό και τους σφυροκοπάν με τεράστια επιτυχία.
Τα πανιά του «ΑΡΗ» σχίζονται μα συνεχίζει τον αγώνα του και τα κανόνια του δεν σταματούν να βάλλουν κατά του εχθρού.

Ούτε ο Βότσης, ούτε κανείς από το πλήρωμα, διανοείται να υποστείλει την Ελληνική Σημαία και να παραδώσει το πλοίο. Ένα ένα τα πλοία του Αιγυπτίου Σουλτάνου υποχωρούν.

Πέντε ώρες παράτολμης και ανήκουστης μάχης. Πέντε ώρες της μεγαλύτερης και τελειότερης ναυμαχίας που έχει γίνει ποτέ. Πέντε ώρες ένα μικρό μπρίκι καταναυμαχεί 57 φρεγάτες, κορβέττες και κάθε λογιών πολεμικό πλοίο.

Πέντε ώρες μετά, ο «ΑΡΗΣ» λαβωμένος περνάει στο ανοιχτό πέλαγος και πλέει στον καθαρό ορίζοντα μέσα από το στενό άνοιγμα του βράχου Τσιλί-Μπαμπά και Σφακτηρίας.

Οι απώλειές του είναι μόλις δύο νεκροί και έξι τραυματίες.

Η Έξοδος του Άρεως όπως έμεινε στην Ιστορία αποτελεί ίσως την πιο λαμπρή σελίδα στην ένδοξη Ναυτική Ιστορία κατά την διάρκεια της Ελληνικής Επαναστάσεως του 1821.

Κείμενο: Μωραΐτες εν Χορώ
Φωτογραφία: Η Έξοδος του Άρεως, 26 Απριλίου 1825